پاسخ وزیر خارجه به ایرنا؛ عراقچی: در هرگونه راه‌حل مذاکره‌محور، نقش اروپا به‌مراتب کم‌رنگ‌تر از گذشته خواهد بود

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پس از سخنرانی در جمع سفرا، کارداران و روسای نمایندگی‌های خارجی و بین‌المللی مقیم تهران، با حضور در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر اینکه شما همزمان که از کاهش نقش اروپا در پرونده هسته‌ای سخن گفتید، بارها تاکید کردید که پنجره دیپلماسی بسته نیست، همکاری ایران و تروئیکای اروپایی در ادامه مسیر چگونه خواهد بود، گفت: فکر می‌کنم امروز دیگر به یک تجربه‌ ثابت و اثبات‌شده رسیده‌ایم که هیچ راه‌حلی جز راه‌حل دیپلماتیک و مذاکره‌شده برای برنامه‌ی هسته‌ای ایران وجود ندارد. این واقعیت در سال‌های اخیر بارها آزموده و تایید شده است. بارها ایران را به حمله‌ نظامی تهدید کردند و حتی در مقاطعی آن را امتحان کردند، اما دیدند که مسئله‌ ایران با اقدام نظامی حل‌شدنی نیست.

سه کشور اروپایی گمان می‌کردند اهرم فشار تازه‌ای در دست دارند و با تهدید به اجرای آن می‌توانند ایران را تحت فشار بگذارند. اما حالا که آن را به‌کار گرفته‌اند، نتیجه را دیده‌اند؛ هیچ تغییری در وضعیت ایجاد نشد و هیچ مشکلی حل نگردید؛ صرفا دیپلماسی را سخت‌تر و پیچیده‌تر کردند.  عراقچی گفت: همین وضعیت در مورد اسنپ‌بک نیز صادق است. اروپایی‌ها بارها تهدید کردند که مکانیزم اسنپ‌بک را فعال می‌کنند. پاسخ ما همواره این بوده که همان‌طور که حمله‌ نظامی نتوانست راه‌حل نهایی برای مسئله‌ هسته‌ای ایران باشد، فعال‌سازی اسنپ‌بک هم چنین کارکردی نخواهد داشت. این اقدام نه‌تنها به حل مسئله کمک نمی‌کند، بلکه صرفاً روند دیپلماسی را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌سازد.

وی تاکید کرد: واقعیت این است که اکنون هم همین اتفاق رخ داده است. سه کشور اروپایی گمان می‌کردند اهرم فشار تازه‌ای در دست دارند و با تهدید به اجرای آن می‌توانند ایران را تحت فشار بگذارند. اما حالا که آن را به‌کار گرفته‌اند، نتیجه را دیده‌اند؛ هیچ تغییری در وضعیت ایجاد نشد و هیچ مشکلی حل نگردید؛ صرفا دیپلماسی را سخت‌تر و پیچیده‌تر کردند.  

وزیر امور خارجه افزود: البته دیپلماسی هیچ‌گاه پایان نمی‌یابد؛ دیپلماسی همیشه هست. اما پرسش این است که در چه شرایطی، با چه طرف‌هایی و بر پایه‌ چه موازنه‌ای ادامه پیدا می‌کند. اکنون شرایط نسبت به گذشته کاملاً متفاوت است. سه کشور اروپایی به‌وضوح نقش خود را در فرآیند دیپلماتیک تضعیف کرده‌اند و توجیه مذاکراتی با خود را تا حد زیادی از دست داده‌اند. در هرگونه راه‌حل مذاکره‌محور آینده، نقش اروپا به‌مراتب کم‌رنگ‌تر از گذشته خواهد بود

در تبادل پیام با آمریکا، موضوع دیگری جز هسته‌ای مورد بحث قرار نگرفته است

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی در خصوص شروط چهارگانه ایالات متحده برای مذاکره با ایران نیز گفت: شرط‌هایی که در برخی رسانه‌ها مطرح شده و ادعا می‌شود که از سوی طرف مقابل تعیین شده، هیچ‌کدام به‌طور رسمی به ما اعلام نشده است. در ماه‌های اخیر، گفت‌وگوهای ما با آمریکایی‌ها صرفاً در خصوص موضوع هسته‌ای بوده است؛ آن هم به‌صورت غیرمستقیم، از طریق پیام‌ها و واسطه‌ها. هیچ‌گاه در این تبادلات، هیچ موضوع دیگری جز مسئله‌ هسته‌ای مورد بحث و گفت‌وگو قرار نگرفته است.

وی افزود: در این تبادلات دیپلماتیک، پیشنهادهای ایران کاملا روشن بوده است، و ما بر این باوریم که اگر به این پیشنهادها توجه می‌شد و فرصت دیپلماسی به این شکل از بین نمی‌رفت یا محدود نمی‌شد، حصول یک راه‌حل مذاکره‌شده و دیپلماتیک دور از دسترس نبود.

در ماه‌های اخیر، گفت‌وگوهای ما با آمریکایی‌ها صرفاً در خصوص موضوع هسته‌ای بوده است؛ آن هم به‌صورت غیرمستقیم، از طریق پیام‌ها و واسطه‌ها. هیچ‌گاه در این تبادلات، هیچ موضوع دیگری جز مسئله‌ هسته‌ای مورد بحث و گفت‌وگو قرار نگرفته است.عراقچی گفت: اکنون نیز هنوز این امکان وجود دارد؛ اگر که طرف مقابل با حسن نیت وارد گفت‌وگو شود و هدفش تامین منافع متقابل دو طرف باشد. با این حال، تفاوت اساسیِ شرایط کنونی با گذشته در این است که موضوع جدیدی به معادله افزوده شده است؛ همان اقدامی که در شورای امنیت انجام شد و این اقدام در آینده، فرآیند مذاکره را دشوارتر و پیچیده‌تر خواهد کرد.

وزیر امور خارجه تاکید کرد: وزارت امور خارجه به تلاش‌های خود برای پیشبرد دیپلماسی ادامه خواهد داد. از نظر ما، نقش دیپلماسی هرگز قابل حذف یا نادیده گرفتن نیست. ما به این مسیر ادامه می‌دهیم، اما باید در نظر داشت که شرایط تغییر کرده است؛ هم پس از حمله‌ نظامی اخیر، و هم پس از اقدام سه کشور اروپایی در فعال‌سازی اسنپ‌بک. در نتیجه، مذاکرات آینده به‌هیچ‌وجه مانند گذشته نخواهد بود.

توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد

عراقچی در پاسخ به سوالی در خصوص سرنوشت توافق ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی تیز گفت: ما توافقی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امضا کردیم درباره‌ شکل جدید همکاری‌های میان ایران و آژانس. دلیل این اقدام نیز کاملاً روشن بود؛ با توجه به تغییرات میدانی اخیر و به‌ویژه حمله‌ای که به تأسیسات هسته‌ای ایران صورت گرفت، دیگر امکان ادامه‌ همکاری با آژانس در قالب گذشته وجود نداشت.

وی افزود: به سبب تهدیدات امنیتی، نگرانی‌های ایمنی و ملاحظات حفاظتی که به‌طور طبیعی پس از آن حمله به‌وجود آمد، ضرورت داشت چارچوب جدیدی برای همکاری تعریف شود. این موضوع مورد تأیید آژانس نیز قرار گرفت و چندین دور مذاکره میان دو طرف انجام شد تا در نهایت، در قاهره به نتیجه رسید و آن توافق به امضا رسید.

وزارت امور خارجه به تلاش‌های خود برای پیشبرد دیپلماسی ادامه خواهد داد. از نظر ما، نقش دیپلماسی هرگز قابل حذف یا نادیده گرفتن نیست. ما به این مسیر ادامه می‌دهیم، اما باید در نظر داشت که شرایط تغییر کرده استوزیر امور خارجه تاکید کرد: با این حال، در شرایط کنونی، توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد. تصمیم جدید ایران در خصوص نحوه‌ی ادامه‌ همکاری با آژانس به‌زودی اعلام خواهد شد. همان‌طور که پس از امضای توافق قاهره نیز تأکید کردم، فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک همه‌ شرایط را تغییر داده است. درست همان‌گونه که حمله‌ نظامی پیش‌تر وضعیت را دگرگون کرد، اکنون نیز شرایط جدیدی پیش روی ماست. بنابراین، تصمیمات تازه‌ای باید اتخاذ شود، و از نظر من، توافق قاهره دیگر برای وضعیت فعلی کارایی و موضوعیت ندارد.

وی ادامه داد: برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و اثبات حسن نیت ایران برای رسیدن به یک راه‌حل مذاکره شده و مورد توافق که منافع ایران را هم در بر داشته باشد و ضمنا اعتمادسازی کند ایران هر راهی که باید می‌رفته را رفته است. ما وارد همکاری با آژانس شدیم گفت‌وگوهای دیپلماتیک و رایزنی‌ها را انجام دادیم. پیشنهادات سازنده، منصفانه و کاملا متوازن را ارائه دادیم و هیچ بهانه‌ای الان در دست کشورهای غربی نیست که ایران را متهم کنند که مثلا از مذاکره دوری کرده، با آژانس همکاری نکرده است. هیچ دلیل موجهی برای اینکه بگویند چرا اسنپ‌بک را انجام‌ بدهند، ندارند.

عراقچی گفت: مثل بار گذشته که هیچ دلیلی برای اینکه حمله نظامی به ایران صورت گرفت، نبود، در حالی که ما مشغول مذاکره بودیم. الان هم کاملا حقانیت ایران روشن شده و مواضع کاملا مشروع و توجیه پذیر ایران برای همه کشورها باز شده است.   امروز در جلسه با سفرای خارجی مقیم تهران کاملا توضیح دادم. اینکه جمهوری اسلامی ایران چگونه حسن نیت خود را در عمل نشان داده و ثابت کرده که به دنبال افزایش تنش، درگیری و به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و فقط به دنبال احقاق حقوق خود است و از حقوق خود کوتاه نمی‌آید. ولی در عین حال برای هر راه‌حلی که بتواند اعتماد را ایجاد کند، آمادگی داریم.

در شرایط کنونی، توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد. فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک همه‌ شرایط را تغییر داده است. درست همان‌گونه که حمله‌ نظامی پیش‌تر وضعیت را دگرگون کرد، اکنون نیز شرایط جدیدی پیش روی ماست. توافق قاهره دیگر برای وضعیت فعلی کارایی و موضوعیت ندارد.وزیر امور خارجه گفت: بار گذشته وقتی حمله نظامی صورت گرفت بیش از ۱۲۰ کشور در دنیا و تقریبا همه سازمان‌های بین‌المللی این حملات را محکوم کرده و از ایران حمایت کرده و اعلام همبستگی کردند. چون ایران یک بازیگر خردمند و معقول در عرصه روابط بین‌الملل بود و مشغول مذاکره بود که حمله صورت گرفت و الان هم یک بار دیگر نشان داده شد که ایران یک بازیگر خردمند، معقول و در عین حال هوشمند در عرصه روابط بین‌الملل است و از حقوق خود نمی‌گذرد ولی در عین حال برای هر راه‌حلی که بتواند منافع هر دو طرف را تأمین و نسبت به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایجاد اعتماد کند، آمادگی دارد.

ایران برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی منصفانه و متعادل تلاش کرده است

وزیر امور خارجه در خصوص نشست امروز با سفرا، کارداران و روسای نمایندگی‌های خارجی و بین‌المللی مقیم تهران نیز گفت: باید درباره آثار و تبعات تصمیم اتخاذشده توضیحاتی ارائه شود تا همگان در جریان باشند که کشورهای غربی در شورای امنیت چه شرایطی را پدید آوردند و چه مخاطراتی در پی آن ممکن است ایجاد شود از جمله مشکلات حقوقی و سیاسی که به تبع این تصمیم به وجود خواهد آمد.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران چگونه برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی منصفانه و متعادل تلاش کرده است، اما این کشورهای غربی بودند که به دلیل درخواست‌ها و مطالبات زیاده‌خواهانه و غیرمعقول خود، به این تلاش‌ها پاسخ منفی دادند.